Pełna treść dostępna jest wyłącznie dla subskrybentów

Masz już subskrypcję? Zaloguj się!

To, co nieoczywiste. Kiedy trudność może wzmocnić?

Marta Szydłowska-Pierzak
Elastyczność i odporność psychologiczna ODC. 2/12

Jak wykorzystać ekstremalnie trudne sytuacje do rozwoju i wprowadzenia zmian w życiu?

Los wystawia nas na różne próby, a my, mimo usilnych starań, nie jesteśmy w stanie wszystkiego kontrolować, co powoduje psychiczne cierpienie. Ale jak mówi Albert Einstein: „W sercu każdej trudności spoczywa ukryta możliwość”. Niespodziewane ekstremalne sytuacje mogą stać się inspiracją do zmian i przyczynkiem do rozwoju, do bardziej pełnego życia.

Każdy z nas doświadcza w życiu wielu trudnych, stresujących, a czasem zagrażających życiu i zdrowiu sytuacji. Pracując z klientami, często słyszę: „to wydarzenie było traumatyczne”, „mam traumę”, „miałam dziś traumatyczny dzień”. Trauma stała się nadużywanym słowem, często de facto opisującym po prostu doświadczany stres. Tak naprawdę wszystkie zdarzenia traumatyczne są stresujące, ale nie wszystkie zdarzenia stresujące są traumatyczne. Jak więc odróżnić traumę od stresu? 

URAZ CZY STRES?

Koncepcja stresu Jaapa M. Koolhaasa podkreśla obiektywną wagę stresora. W ujęciu tym stresor to wyzwanie ze strony środowiska, które przekracza zdolności regulacyjne organizmu. Dzieje się tak głównie za sprawą nieprzewidywalności sytuacji i braku możliwości kontrolowania tego, co się wydarza. Nieprzewidywalność i utrata kontroli są głównymi cechami stresujących doświadczeń, które rodzą cierpienie i mogą mieć negatywne konsekwencje dla organizmu. W reakcji na stres pojawia się mobilizacja organizmu i większość układów w ciele pracuje intensywnie, na najwyższych obrotach, a następnie zwalnia – wszystko wraca do stanu równowagi. Dzieje się tak dzięki dostosowaniu się organizmu do zmian zachodzących w środowisku. Zdarza się jednak, że proces adaptacji jest bardzo kosztowny, a równowaga nie wraca albo jest znacznie zakłócona. Mówimy wówczas, że osoba doznała urazu – fizycznego lub psychicznego. W tym sensie uraz jest jednoznaczny z traumą.

Według polskich badaczy zajmujących się tematyką traumy, profesorów Jana Strelaua i Bogdana Zawadzkiego: „Trauma definiowana jest jako stan psychiczny lub fizyczny wywołany działaniem realnie zagrażających zdrowiu i życiu czynników zewnętrznych (przyroda, ludzie), prowadzący często do głębokich i długo utrzymujących się zmian w funkcjonowaniu człowieka, które wyrażają się w zaburzeniach somatycznych i psychicznych”. Jak twierdził prof. Strelau, wydarzenie traumatyczne (urazowe) doprowadza do przeżycia ekstremalnego stresu. Rezultatem takiego doświadczenia mogą być znaczne i utrwalone trudności uniemożliwiające powrót do funkcjonowania sprzed zdarzenia, co w konsekwencji doprowadza do pourazowego zaburzenia stresowego. Zdaniem Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego o traumatycznym zdarzeniu mówimy, jeśli osoba doświadczyła poważnego zranienia, śmierci lub zagrożenia integralności cielesnej własnej albo innych osób. Istotne jest bezpośrednie narażenie, czyli uczestniczenie w zdarzeniu lub uzyskanie informacji o zagrożeniu życia, o nieoczekiwanej, gwałtownej śmierci lub o zranieniu bliskiej osoby i przeżywane wówczas uczucie „silnego strachu, bezradności lub przerażenia”.

Do zdarzeń traumatycznych możemy zaliczyć katastrofy naturalne (takie jak huragan, powódź, tornado), przemysłowe (pożar, wybuch), komunikacyjne (wypadek drogowy, katastrofa lotnicza), różne formy przemocy (nadużycia seksualne, szczególnie w dzieciństwie, porwanie, napad, pobicie), doświadczenia wojenne (bombardowanie), a także zdarzenia, które wiążą się z wykonywaniem zawodu, np. ratownika, strażaka czy policjanta. 

DEFINICJA TRAUMY 

Stan psychiczny lub fizyczny wywołany działaniem realnie zagrażających zdrowiu i życiu czynników zewnętrznych (przyroda, ludzie), prowadzący często do głębokich i długo utrzymujących się zmian w funkcj...

Pozostałe 80% treści dostępne jest tylko dla subskrybentów.

Subskrybuj

Pozostałe odcinki

Podobne materiały